Rada Osiedla Nad Nerem

Kasztelania Chropy własnością książęcą

Wyraz chrapy - jak dawniej wymawiano chropy - oznacza miejsca niskie wśród lasu, z gruntem sapowatym, krzewami małymi zarosłe większą część roku wodą zalane, przez które tylko pieszo z krzaku na krzak przeskakując, przejść można.

W pojęciu czasów piastowskich wszystka ziemia, jak wiadomo, należała do księcia i tylko z jego ręki i z jego łaski pojedyncze włości przechodziły w posiadanie obdarowanego rycerza lub duchowieństwa.
Z ogólnej więc zasady Chropy nad Nerem były własnością osoby panującego. Polowali może nieraz w kniei chropskiej książęta, lecz poza tern, jako z pustkowia, żadnych nie ciągnęli zysków.
Dopiero w połowie XI-go wieku przyszła kolej na kolonizacyę tych stron. Nasłał tedy książę swych ludzi, którzy zająwszy kilka polanek leśnych w dorzeczu Dobrzynki, jęli karczować grunta i ciężkim trudem przysposabiać ziemię do uprawy.
Tu osiadł Chocan w innem miejscu Pabian. I powstały owe Pabianice i Chocianowice, Łaskowice, gdzie ludność poddańcza, rozmnożywszy się, utworzyła mniejsze lub większe osady służebne. To były właściwe Chropy.



Natomiast w okolicy Grodziska mieli swe posiadłości władyki rycerze.
Tam znowuż powstały wsie szlacheckie: Warzyn, Pałczew, Dalków, Wiskitno, Czyżemin, przypuszczalnie także Rzgów, które dopiero w późniejszym stosunkowo czasie przyłączone zostały do włości pabianickiej.
Mamy w ten wyraźny dowód, że pierwotne Chropy książęce podarowane kapitule, zajmowały przestrzeń nie dalej, jak do lewego brzegu Neru, a mianowicie do kolana, które tworzy ta rzeka, zwracając się z zachodu na północ, czyli do miejsca, gdzie dziś leży Rzgów. Nowo utworzona kasztelania, stanowiąca odtąd osiadłą włość książęcą, nie otrzymała początkowo żadnej szczególnej nazwy. Nazywano ją tak, jak i całą okolicę, po prostu bagnami, chropami, mieszkańców zaś ludźmi, zamieszkałymi na moczarach, na chropach. Chropy po raz pierwszy spotykamy w dokumencie z końca XI-go wieku; przetrwała zaś do polowy XIII-go wieku, jak to widać z dyplomatów współczesnych: provincia Chropensium (1189), castellatura Chropi (1220), lub po prostu Groppi (1251).

Charzew, młyn

W protokule sesyi kapitulnej z dnia 3 pazdziernika 1477 r. zaznaczono, że kapitula wydala przywilej na "niezajęty grunt", zwany Chorzewo w dobrach pabianickich. O młynie "Charzewnym" czytamy w lustracyi 1677 r. Bliższych wiadomości udzielają akta XVIII w.: "Młyn Charzewny zwany ku zachodowi slońca od Łaskowic na rzece Ner, gdzie jest i tartak, mosty dwa i cło".
Prawo wieczystej dzierżawy młyna przyznanem zostało reskryptem prefektury departamentu kaliskiego w r. 1807, Jakubowi Mybsowi. Wraz z gruntami i ogrodami liczyła wtedy osada 511 morgów.

Chocianowice

O starożytności tej osady świadczy dawne cmentarzysko pogańskie, na które natrafiono tu w 1887 r. w pobliżu obecnego cmentarza grzebalnego przy szosie łódzkiej. Z jednego grobu wydobyto skorupy glinianej urny, części kości i dwa pierścienie żelazne ("Lodzer Zeitung", 1887. nr 186).
Pierwszą wzmiankę o Chocianowicach znajdujemy w dokumencie z r. 1398. Wiadomo z Długosza, że wieś korzystała z urządzeń prawa niemieckiego. Należąc do parafii w Pabianicach, dziesięcinę oddawała proboszczowi łęczyckiemu, tylko z dwóch łanów powójtowskich kościołowi własnej parafii.
Godnym uwagi jest wczesny rozwój w Chocianowicach przemysłu hutniczego, żelaznego i szklanego. Na gruntach tej wsi dobywano rudę żelazną, a dla jej przetapiania i dalszej przeróbki istniała dymarka, czyli kuźnica w Rudzie.
W XV wieku była tu również czynną huta szklana. Oto długoszowy opis tego zakładu: "Mają też dobra pabianickie w swoim obrębie fabrykę szkła, czyli hutę, w granicach wsi Chocianowice położoną, która posiada i pola uprawne i łąki, i ze wszystkiego płaci 7 wiardunków na św. Marcin, dostarczając również do dworu pabianickiego szkła do stołu i okien podług zwyczaju i potrzeby; obecnie już nie jest czynną".
Wójtostwo na dwóch łanach skupionem zostało w połowie XV wiekuj osadzono na nich kmieci (Długosz).

Łaskowice

Łaskowice istniały już w XIV w., albowiem wymienia je erekcya kościoła w Pabianicach w liczbie wsi, tworzących parafię. Dziesięcina należała się proboszczowi łęczyckiemu.
We wsi zdawna był młyn, a przy nim tartak przebudowany około 1500 r. Za piłowanie każda trzecia deska należała się młynarzowi. Młyn z 35 morgami gruntu wypuszczony został w wieczystą dzierżawę w r. 1836.



1 łan to mniej więcej 17-18 hektarów = 30 morg.